Konwencja CMR nie przewiduje kar umownych na wypadek nienależytego wykonania zobowiązania

Konwencja CMR zazwyczaj znacznie łagodniej reguluje odpowiedzialność przewoźników niż prawo krajowe. Należy bowiem wskazać, iż Konwencja CMR określa granice odpowiedzialność przewoźnika za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru, jego uszkodzenie oraz opóźnienie dostawy, których strony, z zastrzeżeniem pewnych wyjątków, nie mogą rozszerzyć na mocy zawartej umowy powołując się na prawo krajowe. Tym samym, jeżeli przewoźnik obowiązany jest zapłacić odszkodowanie za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru, to nie może ono przekraczać 8,33 jednostki rozrachunkowej (tj. SDR od. ang. Special Drawing Rights) za 1 kilogram brakującej wagi brutto. Natomiast w przypadku opóźnienia dostawy, przewoźnik obowiązany jest zapłacić odszkodowanie, które nie może przewyższyć kwoty przewoźnego.

W tym miejscu pragnę wyjaśnić, że przewoźne to wynagrodzenie przewoźnika drogowego, które zazwyczaj w branży jest nazywane frachtem, choć jest to określenie wynagrodzenia przewoźnika morskiego. Dygresja wynika z również faktu, iż kiedyś zostałem poproszony o wyjaśnienie pojęcia przewoźne. Co ciekawe pytanie zadał bardzo doświadczony specjalista. Gdy wyjaśniłem, że chodzi o wynagrodzenie przewoźnika, zostałem poproszony, abym mimo wszystko poprzestał na stosowaniu pojęcia „fracht”, ponieważ jest ono bardziej komunikatywne.

Konwencja CMR określa również okoliczności wyłączające odpowiedzialność za powstała szkodę. Ponadto warto jeszcze raz podkreślić, że konwencja z znakomitej większości składa się z przepisów o charakterze bezwzględnie obowiązującym, co skutkuje nieważności wszelkich postanowień, które pośrednio lub bezpośrednio rozszerzałyby lub modyfikowałyby odpowiedzialność przewoźnika.

Tym samym, zastrzeżenie w umowie przewozu, że odpowiedzialność przekroczy 8,33 SDR za 1 kilogram brakującej wagi brutto jest zasadniczo nieważne. Wyrażam również przekonanie, że zastrzeżenie kary umownej na wypadek nienależytego wykonania zobowiązania, np. nieterminowej dostawy towaru, jest nieważne, ponieważ Konwencja CMR nie przewiduje instytucji kary umownej.